سرطان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي معده را تشکيل دهد (9).
علاوه بر تقسيم بندي بافتي که در سرطان معده انجام مي‌‌‌‌‌‌‌‌گيرد، بر اساس جايگاه تومور، سرطان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي معده به دو گروه کارديا و غير کارديا تقسيم بندي مي‌‌‌‌‌‌‌‌شود. همچنين مشخص شده است که در ايران سرطان کارديا بخش عمده سرطان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي معده را تشکيل ميدهد در حالي که به طور مثال در ژاپن سرطان غير کارديا? اکثريت سرطان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي معده را تشکيل ميدهد (3).
1-5- اتيولوژي سرطان معده
تاکنون مکانيسم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي اساسي که سبب بروز اين سرطان مي‌‌‌‌‌‌‌‌شود به طور کامل شناخته نشده است. سرطان معده يک بيماري چند عاملي است که فاکتورهاي مختلف محيطي و ژنتيکي در بروز آن دخيل هستند. (10). از جمله عوامل خطر محيطي مي‌‌‌‌‌‌‌‌توان به عفونت هليکوباکتر پيلوري، استعمال سيگار و مصرف الکل و رژيم غذايي نامناسب اشاره کرد. هرکدام از اين عوامل مي‌‌‌‌‌‌‌‌توانند نقش متفاوتي در مستعد ساختن افراد در ابتلا به سرطان داشته باشند. بعضي از اين عوامل از طريق ايجاد التهاب و زخم معده زمينه را براي ابتلا به سرطان معده فراهم مي‌‌‌‌‌‌‌‌کنند (11).
1-5-1- هليکوباکتر پيلوري
اگر چه عوامل ويروسي و انگلي در سرطان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي مختلف انساني دخيل است، سرطان معده در حال حاضر تنها نئوپلاسم شناخته شده است که باکتري مي‌‌‌‌‌‌‌‌تواند يکي از عوامل خطرزاي آن باشد. تنها باکتري که در محيط سخت معده و در حضور اسيد معده مي‌‌‌‌‌‌‌‌تواند دوام بياورد هليکوباکتر پيلوري است. اين باکتري مهمترين عامل خطر زاي ابتلا به سرطان معده محسوب مي‌‌‌‌‌‌‌‌شود. هليکوباکتر پيلوري يک باسيل گرم منفي خميده است که در مخاط معده و گاهي مري زندگي ميکند و مي‌‌‌‌‌‌‌‌تواند سبب عفونت طولاني مدت در اين ناحيه شود (12). اين باکتري داراي آنزيم اوره آز قوي است و اوره را به آمونياک تبديل ميکند و اجازه ميدهد که اين باکتري در محيط اسيدي معده زندگي کند، چرا که آمونياک، اسيديته معده را کاهش ميدهد و محيط مناسبي را براي H.Pylori فراهم ميکند و بيشتر در ناحيه آنتروم معده وجو دارد (13). عوامل ديگري نيز وجود دارد که به تداوم باکتري در معده کمک ميکند مثل ويژگي‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي خاص ليپوساکاريد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي باکتري که پاسخ ايمني را کاهش ميدهد (14) و باعث ورم مزمن معده مي‌گردد (15). H.Pylori در بيش از 50% جمعيت انساني وجود دارد. در سال 1994 آژانس بين المللي سرطان با تحقيق روي سرطان معده به اين نتيجه رسيدند که شواهد کافي براي سرطان معده ناشي از عفونت هليکوباکتر پيلوري وجود دارد (14). عفونت هليکوباکتر پيلوري خطر ابتلا به سرطان معده را حدود 3 برابر افزايش ميدهد و باعث پيشرفت بيماري مي‌‌‌‌‌‌‌‌شود (15).
1-5-2- رژيم غذايي
مصرف بيش از حد غذاهاي شور و ترش، مواد غذايي دودي و حاوي مواد نگهدارنده خطر ابتلا به سرطان معده را افزايش ميدهد. نمک در آستر معده به طور مستقيم عمل ميکند و باعث از بين بردن سد مخاطي و التهاب معده مي‌‌‌‌‌‌‌‌شود و باعث افزايش تکثير سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي اپي‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تليالي مي‌‌‌‌‌‌‌‌شود (14). همچنين باعث افزايش اکسيد نيتريک و سيکلو اکسيژناز در موکوس معده مي‌‌‌‌‌‌‌‌شود (3).
1-5-3- سيگار
مصرف دخانيات يکي از عوامل خطرزا در ابتلا به سرطان معده است. دود تنباکو شامل چندين ماده شيميايي سرطان زا است و اين مواد به طور مستقيم از طريق تماس با مخاط معده يا به طور غير مستقيم از طريق جريان خون باعث آسيب رساندن به فرد مي‌‌‌‌‌‌‌‌شود (14).
علاوه بر موارد فوق مطالعات نشان داده است که چاقي و گروه خوني A نيز از عوامل خطر زاي سرطان معده مي‌‌‌‌‌‌‌‌باشند (5). همچنين عوامل ديگري نظير کم خوني، سابقه سرطان در اقوام درجه يک، يکسري بيماري‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي خاص، جراحي معده، ضعف سيستم ايمني و شرايط اقليمي نيز مي‌‌‌‌‌‌‌‌توانند در بروز سرطان معده نقش داشته باشند (16).
1-5-4- فاکتورهاي ژنتيکي
علاوه بر عوامل محيطي، فاکتورهاي ژنتيکي نيز در بروز اين بيماري تاثير گذارند. اکنون به خوبي مشخص شده است که سرطان معده و تغييرات قبل از سرطاني شدن قويا? تحت تاثير فاکتورهاي ژنتيکي ميزبان است (17). همچنين ارتباط پلي مورفيسم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي تک نوکلئوتيدي(SNP) چندين ژن با سرطان معده نشان داده شده است (18 و 19 و 20). اکثر سرطان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي معده به صورت تک گير4 ايجاد مي‌‌‌‌‌‌‌‌شود و تنها 3-1% سرطان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي معده ارثي مي‌‌‌‌‌‌‌‌باشد و حدود 15-10 درصد سرطان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي معده در افراد با يک پيشينه خانوادگي حاصل مي‌‌‌‌‌‌‌‌شود(21).
سرطان معده ارثي معمولا از نوع منتشر است و به صورت غالب به ارث مي‌‌‌‌‌‌‌‌رسد و حدود يک سوم اين نوع سرطان معده به دليل جهش در ژن CDH1 ايجاد مي‌‌‌‌‌‌‌‌شود که اين ژن، پروتئين cadherin E- را کد ميکند. سرطان معده منتشر ارثي بسيار کشنده بوده و ميانگين سن بروز آن 38 سال است (21).
تغييرات ژنتيکي در سرطان معده شامل، ناپايداري ريز ماهواره ها5 و جهش در انواع ژن ها مي‌‌‌‌‌‌‌‌باشد و مطالعات نشان داده است که از دست دادن هتروزيگوسيتي6 q1 و کاهش بيان فاکتورهاي رشد با سرطان معده نوع روده اي ارتباط دارد. ولي از دست دادن هتروزيگوسيتي در p17 و جهش در ژن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي کد کننده پروتئين‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي اتصالات سلولي با نوع منتشر ارتباط دارد (22). علاوه براين جهش در ژن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي hMLH1 و hMSH2 در سرطان معده باعث ناپايداري ژنومي مي‌‌‌‌‌‌‌‌شود (22). به طور کلي در مطالعات انجام گرفته، ژن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي GKN1 ، APOA1، GRP70، A1AT، GSTPi به عنوان مارکرهاي سرطان معده معرفي شده اند (23).
1-6- مخاط معده
ديواره معده از چهار لايه مخاط، زير مخاط? ماهيچهاي و سروزي تشکيل شده است. موکوس ترشح شده توسط سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي معده، لايه ضخيم موکوسي بر روي سطح سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي مخاط تشکيل ميدهد که آن را از شرايط سخت معده از جمله اسيد معده، پاتوژن ها و غيره محافظت ميکند. تغيير در اين سطح محافظتي در بيماري‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي معده و از جمله سرطان معده نقش دارد (12).
1-7- موکوس معده
فاکتورها و ترکيبات مختلفي لازم است تا لايه مخاطي معده سالم بماند و بتواند اپيتليوم معده را در مقابل