۳-۲ نوع تحقیق ۳۹
۳-۲-۱ رویکرد کمی ۴۱
۳-۲-۲ رویکرد کیفی ۴۲
۳-۲-۳ رویکرد ترکیبی ۴۴
۳-۳- روش تحقیق: ۴۷
۳-۴ روش و ابزار گردآوری اطلاعات: ۴۹
۳-۴-۱ تکنیک دلفی: ۴۹
۳-۴-۲ روش طوفان مغز ۵۰
۳-۵ مدلهای مرتبط جهت ارزیابی ریسک ۵۰
۳-۵-۱ روش What if 50
۳-۵-۲ روش HAZOP 50
۳-۵-۳ Fault Tree Analysis (FTA) 51
۳-۵-۴ روش FMEA : 51
۴-۱ مقدمه ۵۴
۴-۲- ساختار مدیریت ریسک بر اساس ISO31000: 54
۴-۳- طراحی ساختارمدیریت ریسک ۵۷
۴-۴ اجرای مدیریت ریسک ۵۹
۴-۴-۱ اجرای ساختار جهت مدیریت ریسک ۵۹
۴-۴-۲ پایش وبازنگری ساختار ۵۹
۴-۵- بهبود مستمر ساختار ۵۹
۴-۶ اسناد مرتبط ۶۰
۴-۷ اجرا کنندگان روش ۶۰
۴-۸ پیوست ۶۰
۴-۹ خط مشی مدیریت ریسک در واحد تدارکات کالا وانبار ۶۲
۴-۱۰ دستورالعمل مدیریت ریسک واحد تدارکات کالا وانبار شرکت خطوط لوله ومخابرات نفت منطقه غرب ۶۳
۴-۱۱ پیشنهاد برای پژوهش های آتی ۷۷
۴-۱۲ محدودیتهای تحقیق ۷۷
۴-۱۳ منابع ۷۸
چکیده:
مدیریت ریسک یعنی استفاده از مهارتهای افراد و یا گروهها به منظور حصول اطمینان از شناسایی تمام ریسک‌ها ، اندازه‌ گیری و اجرای آنها در پروژه. تلقی افراد از ریسک ، عمدتا تاثیر منفی آن بر زمانبندی و هزینه پروژه است . در غالب اوقات ، ریسک معرف اثر منفی بر پروژه تلقی می‌گردد ؛ در صورتی که ریسک می‌تواند دریچه‌ای بر فرصتها ، توسعه ، بهبود و یا تفکر جدید نیز باشد. مدیریت ریسک کاربرد سیستماتیک سیاست‌های مدیریتی، رویه‌ها و فرایندهای مربوط به فعالیت‌های تحلیل، ارزیابی و کنترل ریسک می‌باشد. مدیریت ریسک عبارت از فرایند مستندسازی تصمیمات نهایی اتخاذ شده و شناسایی و به‌کارگیری معیارهایی است که می‌توان از آنها جهت رساندن ریسک تا سطحی قابل قبول استفاده کرد.
کلیدواژه: ریسک، مدیریت ریسک، فرایند، سیستمهای مدیریت
فصل اول:
کلیات تحقیق
۱-۱ مقدمه
از زمان پیدایش تمدن، انسان ها با احتمال خسارت روبه رو بوده اند اجداد ما با محیطی سرشار از خطرات و مخاطرات مواجه بوده اند. نخستین این خطرات، طبیعت و حیوانات وحشی وحتی خود انسانها بودند.به تدریج انسان ها آموختند که به صورت جمعی و فردی، اتفاقات ناخوشایند را پیش بینی و خود را برای مقابله با آن آماده کنند آنها پناهگاه ساختند و شروع به ذخیره برای آینده کردند. این تدابیر اگرچه پوششی در مقابل عناصر و وحشیگری های طبیعت ایجاد کرد، اما ریسک های جدیدی را نیز خلق کرد. ساختمان های ساخته شده برای حفاظت، در برابر آسیب ضعیف بودند و پس اندازکردن برای انباشت ثروت نیز ناگزیر ریسک های جدیدی خلق کرد. کسانی که بیشتر پس انداز می کردند، در معرض هجوم کسانی که پس انداز نکرده بودند، قرار می گرفتند .چیزی که تا به امروز ادامه دارد چالش مقابله با ریسک در روندی رو به رشد هنوز هم ادامه دارد هرچه روش های جدید مقابله با ریسک کشف می شوند، ریسک های جدیدی نیز اغلب در نتیجه پیشرفت نمود پیدا می کنند مهار انرژی، زندگی را آسان تر کرده است، اما ریسک های جدیدی نیز به وجود آورده است به عنوان مثال، انقلاب صنعتی شاهد استفاده از بخار برای روند تولید بود و همراه با بخار، ریسک های جدیدی به وجود آمدند.
باید به این نکته توجه داشت که اگرچه سیستم حقوقی، چهارچوبی برای تعریف حقوق و مسئولیت های فردی و حمایت از این حقوق ایجاد کرد، درعین حال سیستم حقوقی به تنهایی تبدیل به یک منبع ریسک شد؛ زیرا با ایجاد این سیستم، پرداخت خسارت افرادی که مصدوم شده یا آسیب می دیدند، توسط دیگران انجام می شد. از زمانی که مفهوم حقوق و مسئولیت ها گسترش پیدا کرد، دلایل رفتاری دیگری نیز پدیدار شدند: ریسک های حقوقی مسئولیت بالقوه در بسیاری از تخلفات جدید نظیر آسیب های محیطی، تبعیض شغلی، آزار جنسی و خشونت در محل کار. آخرین توسعه ریسک که ما با آن مواجه هستیم، ریسک های ناشی از پیشرفت و تکنولوژی است. عصر اطلاعات، انواع ریسک های جدید را در بر دارد. اطلاعات ارزشمند است و در معرض آسیب بودن آن نمایانگر وجود ریسک است. روش جمع آوری اطلاعات در میزان این ریسک ها مؤثر است زمانی که ثبت اطلاعات و داده ها بر روی رسانه ها به سختی صورت می گرفت حفاظت از اطلاعات و ردیابی سیستم امنیتی آنها آسان تر بود. ارتباط دو جانبه اینترنت و ارتباطات الکترونیک، اطلاعات ارزشمند را به روش های غیر قابل تصوری در معرض ریسک قرار می دهند. هکرهایی که به خرابکاری و دستبرد الکترونیکی روی آورده اند، جایگزین راهزنان و سارقانی شده اند که بازرگانان پیشین را مورد تهدید قرار می دادند با هر پیشرفتی در تکنولوژی، ریسک های جدیدی ایجاد می شود، بسیاری از ریسک های قدیمی همچنان باقی می مانند و در نتیجه، موجودی ریسک ها ،فراوانی تجمعی ریسک ها، افزایش پیدا می کنند مخاطرات ایجادشده در تأسیسات هسته ای، طوفان های ویرانگر، زلزله، بمبگذاری مراکز تجاری و حملات تروریستی یادآور این حقیقت اند که تنها طبیعت تخریب و مرگ آفرینی نمی کند، بلکه انسان نیز دست به چنین اعمالی می زند. اگرچه سایر خسارات تنها به این دلیل که بر یک فرد یا یک شرکت تأثیرگذارند کم اهمیت ترند، اما برای شخصی که متحمل خسارت شده است دیگر چیزی به عنوان کم اهمیت معنی نمی دهد.(دکتر بابایی و دکتر وزیرزنجانی، ۱۳۷۰)
با روند افزایشی ریسک ها میزان خسارات ناشی از تصادفات نیز افزایش یافته است. جالب توجه آنکه هزینه فزاینده خسارات تنها تابعی از تعداد فزاینده ریسک هاست. حتی خ

ساراتی که از خطرات طبیعی نظیر طوفان، زلزله و سیل ناشی می شوند، شدتی در حال افزایش از خود نشان داده اند. علاوه بر این، هزینه خسارات در انطباق با تورم افزایش مجددی یافته اند. اگر چه زلزله، سیل و طوفان با همان سرعت پیشین رخ می دهند، اما فاجعه پر خسارت تر از قبل به نظرمی رسد. دلیل روشن این امر آن است که ثروت، سرمایه گذاری و دارایی بیشتری در معرض خطر قرار گرفته است
همانگونه که بیان شد، از وجود ریسک، گریزی نیست و جامعه بشری باید در جستجوی راه هایی برای مقابله با آن باشد. با برخی از ریسک ها- عموماً از نوع بنیادی- با تلاش های جمعی و دولت مقابله میشود. پلیس شهری و آتش نشانی ها مثال های خوبی برای روش های مقابله با ریسک به صورت کمک های جمعی می باشند. اگرچه جامعه و دولت می توانند در بسیاری از موارد از فشار ریسک بکاهند، برخی از ریسک ها در حوزه مسئولیت افراد جامعه قرار می گیرند با توجه به گستره پهناور ریسک هایی که افراد و مشاغل با آن مواجه می شوند و تنوع راه هایی که می توان به مقابله با آنها پرداخت، یک روش سیستماتیک برای مقابله با ریسک ها مورد نیاز است. در مقابل ریسک های متنوعی که با آنها مواجه می شویم چه می توانیم بکنیم؟ ابتدا کدام ریسک ها باید مورد توجه قرار گیرند؟ و ریسک ها چگونه شناخته شوند؟ این سوالات از جمله مهم ترین سئوالاتی هستند که در بحث مدیریت ریسک به آنها پاسخ داده میشود.
نـظام بازرگانی برای آنکه بتواند خواسته‌های خود را تأمیـن نمایـد از یک طرف بـه سیستم‌های دیگر وابسته و از طرف دیگر می‌بایستی واجد توان بالقوه درونی برای رسیدن به تعادل‌های پویای داخلی گردد. بنابراین نیاز به تحول درونی برای رسیدن به نقطه تعادلی و پویا حس می‌شود و این تقاضا برای تعادل در درون زیرسیستم‌های متحول، باید دارای بستر‌های ویژه‌ای برای هماهنگی و تعامل بیشتر شوند. نظام بازرگانی برای توانمندی در دسترسی به بازارها و تقویت توان بازرگانی می‌بایستی بصورت یک نظام باز و متصل عمل نماید برای این منظور باید واجد متغیرهایی گردد که مباحث فوق را پوشش دهد. حل چالش‌هایی که می‌تواند سبب افزایش سـرعت، ارائه تسهیلات بهترو راحتی رفتـار بازرگانی، نیاز رفتارهای صحیح بازرگانی می‌ باشد. از آنجا که سیستم‌ها در تعامل با یکدیگر بر هم اثر می‌گذارند و در نهایت خروجی یک نظام کلان بازرگانی را می‌سازند، هرگونه سازماندهی و مهندسی مجدد در این کانون چنانچه واجد شـرایط لازم بـرای اثرگذاری بر متغیرهایـی باشد که موجبات ارتقاء نظام بازرگانی متناسب با بازارهای متحول را فراهم سازد، لزوماً سبب تحول بر آن نظام نیز می‌شود. تحولات انجام شده در تاریخ بشری حاکی از آن است که بشر در دوران پیشرفت خود موفق به صرفه‌جویی‌هایی عظیم در نادرترین منابع خود یعنی زمان شده است. در این وضعیت زمان از حالت خطی درآمده و پدیده‌ای سطحی شده است و حتی بعد جدیدی تحت عنوان کیفیت زمان مطرح می‌شود و از حالت سطح به حجم تبدیل می‌شود. با رویکرد یاد شده به بررسی تحول در سیستم بازرگانی درجامعه تعیین شده با استفاده از الگوهای مدیریتی وبا کمک نرم‌افزاری مناسب ، می‌پردازیم. پرسش اصلی این پژوهش آن است که “میزان اثرگذاری سیستم مدیریت تعیین شده بر روی عملکرد شرکت مورد بحث چیست؟ ” اهمیت این سئوال در آن است که با شناخت وپیاده سازی نظام مدیریتی صحیح، قابلیت تعمیم آنرا بر جوامع مشابه مورد بررسی قرار گیرد.
در جامعه امروز تقریباً تمام افراد به نحوی با این مفهوم آشنایی دارند و اذعان می کنند که زندگی با ریسک همراه است. ریسک در زبان عرف عبارت است از خطری که به علت عدم اطمینان در مورد وقوع حادثه ای در آینده پیش می آید و هرچه میزان این عدم اطمینان بیشتر باشد، اصطلاحاً گفته می شود ریسک زیادتر است.