مسئولیت اجتماعی سازمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها از جمله مباحثی است که در دو دهه اخیر توجه بسیاری از اندیشمندان و محققان را به خود معطوف داشته است . با توجه به گستردگی موضوع و حجم بالای مطالعات و پژوهش‌های صورت گرفته، در این بخش به بررسی پژوهش‌هایی می‌پردازیم که ارتباط و قرابت بیشتری با موضوع مورد بحث داشته اند. بررسی پیشینه شامل ۲ بخش می‌باشد: پژوهش‌های صورت گرفته در داخل کشور و پژوهش‌هایی که در خارج از کشور انجام شده‌اند. در ابتدا به بررسی تحقیقات داخلی می پردازیم .
۲ – ۲ – ۲ – الف . تحقیقات داخلی
متاسفانه در کشور ما موضوع مسئولیت اجتماعی سازمان، آنطور که باید و شاید مورد توجه قرار نگرفته و تحقیقات زیادی پیرامون آن انجام نشده است. با این وجود به بیان برخی از مهمترین پژوهش‌های صورت گرفته و مرتبط پرداخته می شود.
- «مشبکی و خلیلی» در مقاله خود با عنوان «بررسی رابطه فرهنگ سازمانی و مسئولیت اجتماعی سازمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها» نتایج پژوهش خود را بدین صورت بیان می‌کنند که :
فرهنگ سازمانی بر مولفه‌های مسئولیت‌پذیری اجتماعی تأثیر بالایی دارد . درخصوص کارایی شیوه خود نظمی مثبت و تأثیر مدل‌های ذهنی کارکنان بر افزایش مسئولیت پذیری اجتماعی می‌توان گفت که : لازم می‌باشد به جای قرار دادن قواعد و مقررات از پیش تعیین شده سازمانی و بدون توجه به نظرات کارکنان و دخالت آنها در وضع این قواعد، از مشارکت کارکنان استفاده کرد و مدیران سازمان باید در مرحله سیاست‌گذاری سازمانی به اهمیت توجه مسئولانه نسبت به سلامتی کارکنان، افراد جامعه، محیط و وظایف محوله پی ببرند و جهت نهادینه شدن این مورد در فرهنگ سازمانی، همین امر را نیز به کارکنان آموزش دهند. طبق نظر خبرگان نمی‌توان از کارکنان انتظار رفتارمسئولانه داشت بدون آنکه به آنها مسئولیت را آموزش داده باشیم .
- در پژوهش «راه چمنی و لاجوردی» با عنوان «تأثیر اقدامات مسئولیت اجتماعی شرکتی( CSR) بر ترجیح برند در صنعت بانکداری» ، متغیرهای شفافیت، تعهد، نوع برنامه برای بررسی تأثیر ۳بعد «اقدامات مسئولیت اجتماعی سازمانی» و متغیرکیفیت ادراک شده برند، برای تست قدرت «اقدامات مسئولیت اجتماعی سازمانی» در نظرگرفته شده است. پیش بینی می‌شود ارتباطات قبلی شرکت با مشتریان در ارتباط با مسئولیت اجتماعی سازمانی احتمالاً بر ترجیح برند تأثیرگذار باشد، بنابراین متغیر «شهرت مسئولیت اجتماعی شرکت» نیز در مدل در نظر گرفته شده است .
کیفیت ادراک شده برند
شهرت مسئولیت اجتماعی سازمان
اقدامات CSR :
*تعهد
*انواع برنامه
*شفافیت
ترجیح برند
مشخصات مشتریان:
*سن
*گرایش به CSR
*ارزش های فرهنگی
(مدل مفهومی پژوهش)
یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که «نوع برنامه مسئولیت اجتماعی شرکتی» و «کیفیت ادراک شده برند» تأثیر قابل توجهی بر ترجیح برند مشتریان دارند، همچنین تأثیر هرکدام از متغیرهای مورد بررسی با توجه به سن، ارزش‌های فرهنگی و گرایش به مسئولیت اجتماعی سازمانی متفاوت می‌باشد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که با استفاده از متغیرهای CSR می‌توان بهبود جزیی در ترجیح برند حاصل نمود و این امر بسته به مشخصات مشتریان متفاوت است. از این رو می‌توان دریافت (با توجه به نتایج این پژوهش) که تهعد به مسئولیت اجتماعی سازمان، شفافیت و شهرت مسئولیت اجتماعی سازمانی بر ترجیح برند تأثیر معنا داری نداشتند .
مشتریان خواهان یک تعهد طولانی مدت نسبت بهCSR بودند و اقدامات جدید CSR مهمتر از سابقه گذشته بانک می‌باشد. همچنین کیفیت ادراک شده برند نقش عمده و قوی بر ترجیح برند دارد و نهایتا اینکه نوع برنامه مسئولیت اجتماعی، بر ترجیح برند از نظر مشتریان بانک‌های مورد نظر تأثیر گذار بوده است با این حال نقش غالب را «کیفیت ادراک شده برند» بر ترجیح برند دارد .
۳ . «کاوسی و چاوش باشی» در پژوهش خود تحت عنوان : «بررسی رابطه مسئولیت اجتماعی و سرمایه اجتماعی در سازمان» در راستای تبیین مسئولیت اجتماعی سازمان و رابطه آن با سرمایه اجتماعی، نخست به تعریف مسئولیت اجتماعی و سرمایه اجتماعی پرداخته و ضمن توصیف ابعاد و مؤلفه های آنها، رابطه مندی هریک از دو مقوله ، مورد تحلیل قرار گرفته است .
ابعاد و مؤلفه‌های تشکیل دهنده مسئولیت اجتماعی عبارتند از : بعد اقتصادی، بعد اجتماعی ، بعدزیست محیطی. ابعاد و مؤلفه‌های تشکیل دهنده سرمایه اجتماعی : «فلورا» ابعاد سرمایه اجتماعی را حاصل پدیده‌های زیر در یک سیستم اجتماعی می‌داند :
اعتماد متقابل، تعامل اجتماعی متقابل، گروه‌های اجتماعی، احساس هویت جمعی و گروهی، احساس وجود تصویری مشترک از آینده و کار گروهی .
وی سرمایه اجتماعی را در دو بخش زیر بررسی می‌نماید:
۱ . سرمایه اجتماعی درون گروهی
۲ . سرمایه اجتماعی بین گروهی
سرمایه اجتماعی درون گروهی، شامل تعاملاتی است که در درون گروه‌های خاص ایجاد می‌شود، تمایز قوی بین درون و بیرون گروه گذاشته ، تمایل به ممانعت از دخول دیگران (غیر خودی ها) دارد و مایل است همگنی را حفظ نماید در حالیکه سرمایه اجتماعی بین گروهی، شامل تعاملات میان گروه‌های اجتماعی است و به گرد هم آوردن مردم از بخش‌های مختلف اجتماعی تمایل دارد .
در نهایت پژوهشگران نتیجه تحقیق خود را بدین صورت شرح می‌دهند که :
با توجه به جایگاه و اهمیت دو مقوله
| منبع فایل کامل این پایان نامه این سایت pipaf.ir است |
سرمایه اجتماعی و مسئولیت اجتماعی، در این مقاله با بررسی رابطه آنها مشخص شد که یک رابطه دو سویه بین آن دو وجود دارد . به عبارتی، سازمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها از طریق مسئولیت پذیری اجتماعی می توانند سرمایه اجتماعی سازمان را تقویت نموده و از طرفی از طریق انسجام، هماهنگی، اعتماد و پیوند اعضای درون سازمان و تعامل برون سازمانی و در نهایت ایجاد و گسترش شبکه‌ها در جهت برآوردن نیازها در جامعه، سرمایه اجتماعی ایجاد کنند که این امر مسئولیت اجتماعی و پاسخگویی را به همراه دارد. به عبارتی، مدیران سازمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها موظفند از طریق گسترش و تعامل شبکه‌ها و نقش آنها در افزایش سرمایه اجتماعی مبتنی بر ایفای مسئولیت‌های اجتماعی و کمک‌های انسانی بدون چشم داشت و انتظار مشخص از یک سو و کنش متقابل شبکه‌ها درجاری سازی منابع به سوی سازمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مسئولیت‌پذیر از سوی دیگر، مسیر صحیح افزایش سرمایه اجتماعی و مسئولیت اجتماعی را در سازمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها طراحی و آن را نهادینه کنند .
۴ . «رحمانسرشت ودیگران» درمقاله خود با عنوان «مسئولیت اجتماعی :اخلاقیات فراسازمانی» بیان می‌دارند که اخلاق کار به معنی شناخت درست از نادرست در محیط کار و آنگاه انجام درست و ترک نادرست است. ازمسئولیت اجتماعی به عنوان اخلاق فراسازمانی یاد می‌شود که مفهوم مسئولیت اجتماعی را می‌توان از بیشتر نظریه‌های اخلاق استنباط و استخراج کرد. امروزه مفهوم مسئولیت اجتماعی سازمان مفهومی وسیع‌تر از فعالیت‌های گذشته دارد . مسئولیت اجتماعی به طور اعم به مجموعه فعالیت‌هایی گفته می‌شود که صاحبان سرمایه و بنگاه‌های اقتصادی به صورت داوطلبانه، به عنوان یک عضو مؤثر و مفید در جامعه انجام می‌دهند. رعایت مسئولیت اجتماعی توسط سازمان آثار مثبتی بر عملکرد و موفقیت سازمان دارد از جمله :افزایش مشروعیت سازمان و اقدامات آن، التزام اخلاقی در توجه به اهمیت ذی‌نفعان، افزایش در آمد، سودآوری و بهبود مزیت رقابتی، استفاده از مزایای چندگانگی، کاهش هزینه های ناشی ازکنترل، بهبود روابط، افزایش جو تفاهم و کاهش تعارضات و …
۵ . «مهلوجی و دیگران» در پژوهش خود با عنوان «تأثیر مسئولیت اجتماعی بر نوآوری در بنگاه‌ها» ابتدا بر رابطه بین مسئولیت اجتماعی، یادگیری سازمانی و نوآوری سازمانی تمرکز نموده اند . در ادامه ماهیت و اهمیت مسئولیت اجتماعی و یادگیری سازمانی به عنوان پیش نیازهایی بر پیدایش نوآوری در بنگاه بررسی شده و پس از آن با استفاده از یافته‌های پژوهش‌های پیشین الگوی زیر که مدلی از تأثیرات مستقیم و غیر مستقیم مسئولیت اجتماعی و یادگیری بر نوآوری سازمان می باشد، ارائه شده است .
(الگوی ارائه شده در پژوهش)
فرضیات پژوهش:
فرضیه اول : یادگیری سازمانی تأثیر مثبت بر نوآوری سازمانی دارد .
فرضیه دوم : مسئولیت اجتماعی بر یادگیری سازمانی تأثیر مثبت دارد .
فرضیه سوم : مسئولیت اجتماعی تأثیر مثبت بر نوآوری سازمانی دارد .